Kaszubska kuchnia zdecydowanie różni się od smaków pozostałych regionów naszego kraju. Wpływ na to ma trudny nadmorski klimat oraz nieurodzajne ziemie. Od wieków Kaszubi przygotowywali posiłki, korzystając z produktów wyhodowanych lub uprawianych we własnym domowym gospodarstwie. Efektem tego są skromne, niewyszukane, ale bardzo smaczne i pożywne dania, które różnią się nieznacznie od siebie, w zależności od podregionu. Inaczej jadano na północy, a inaczej na południu Kaszub. Wszystko zależało od dostępności danych produktów t.j.: ryby, grzyby, warzywa i zboża oraz od pory roku. Poznaj nowe smaki na szlaku kaszubskiej kuchni.
Rozkład posiłków
Frysztyk (śniadanie) to pierwszy posiłek na Kaszubach na wsiach podawano go już o 6.00 rano tak, aby gospodarze zdążyli oporządzić zagrody ewentualnie pójść na zarobek. Podczas intensywnych prac polowych podawano drugie śniadanie między 8.00 – 9.00, czyli pòdpôłnik (podobiadek). Pôłnie (obiad) przygotowywano w okolicach 12.00. Potem był pòdwieczôrk (podwieczorek) i wiéczerzã (kolacja). Zazwyczaj na wczesne śniadanie jadano zacierkę (kluski z mąki lub ziemniaków zalewane mlekiem). Na drugie śniadanie pajdę chleba z masłem i jajkami. Obiad to jednogarnkowe danie zupa lub mięso duszone razem z ziemniakami, podwieczorek nie mógł i do tej pory nie może się obejść bez kucha (ciasta), a kolacja zawsze na ciepło smażone mięso, plince lub kaszanka.
Kaszubskie dania skosztujesz w >> Chacie nad Radunią
Kaszuby rybą stoją
Kaszuby rybami stoją ze względu na bliskość morza i niezliczoną ilość jezior. Znajdziecie tu płocie, sandacze, szczupaki, węgorze, flądry, leszcze, sumy, śledzie, sieje, sielawkę, dorsza itd.. Ryby są tutaj podawane pod każdą postacią: smażone, wędzone, gotowane, solone, marynowane w galarecie. Dodawano je, także do jajecznicy zwanej prażnicą, wymoczony solony węgorz smażony bez tłuszczu na patelni z wbijanymi jajami. Najsłynniejsze danie rybne to slédz z pulkoma, solony śledź z cebulą zalewany octem i śmietaną podawany z ziemniakami w mundurkach. Obecnie często podawany jest śledź po kaszubsku w pomidorach z kaparami, ryby smażone w galarecie i zwykłe smażone.
Kuchnię, jak u babci znajdziesz w Starych Polaszkach
Jednogarnkowe dania
Podstawą, każdego dobrego kaszubskiego obiadu jest danie jednogarnkowe najczęściej zupy. Podawano je z chlebem, ziemniakami, zacierką (kluseczki z mąki i wody) porcją mięsa lub ryby na widelec. Często dodawano do nich grzyby, wędzonkę, suszone mięso. Doprawiano solą, pieprzem, majerankiem, lubczykiem, pietruszką, koperkiem, zielem angielskim i octem. Często zabielano śmietaną. Najsłynniejsze kaszubskie zupy to czôrnina z krwi gęsi lub kaczki podawana z kluseczkami, ziemniakami i suszonymi owocami. Zupa z żełtéch wreków z brukwi na gęsinie, zupa brzadowa z suszonych owoców, zacierka zupa mleczna z kluseczkami. Podaje się tutaj także rosół, ale z ziemniakami, zupy z raka, rybne i grzybowe.
Odwiedź >>> Kaszuby szlakiem dworów i pałaców
Dania mięsne
Mięso pojawiało się na święta i na stołach bogatych gburów i szlachty. Spożywano głównie dania z wieprzowiny i drobiu. Wołowinę nabywano głównie od rzeźnika, gdyż w gospodarstwach domowych hodowano je na mleko. Wyrabiano z niej wòrsztę (wędliny), a z podrobów kaszankę. Znaną potrawą z wieprzowiny jest galaretka mięsna jest zylc. Z drobiu wytapiano smalec szmôłt przyprawiano solą, pieprzem i majerankiem, którym do dziś smaruje się chleb. Mięso drobiowe często dodawano do zup i szmurowano (wędzono). Najsłynniejszym daniem obiadowym z kurczaka są frékase gotowane mięso podawane z białym słodkokwaśnym sosem. Z podrobów drobiowych przyrządzano pasztet. Hodowano też trusy (króliki) oraz owce.
Poznaj >>> Kaszuby nieoczywiste
Dania mączne
Chleb to podstawa kuchni nie tylko kaszubskiej, wypiekano go we spólnym chlebowym piecu ulokowanym w centrum wsi ze względu na łatwopalne drewniane chaty. Chleb pieczono na zakwasie z mąki żytniej z dodatkiem utartych ziemniaków. Wyrabiano też różnego rodzaju mączne kluski. Popularne na Kaszubach były też wafle, pieczone na specjalnej nakładce na fajerkę.
W XIX wieku na Kaszubach popularne stało się wypiekanie ciast. Najpopularniejszy był i jest Młodzowy Kuch (drożdżówka), Marchewny kuch (ciasto z marchwi). Na zapusty wypiekano purcle (pączki), ruchanki (drożdżowe faworki lub placuszki), na święta babki i pierniki.
W Restauracji Spichrz znajdziesz najlepsze dania z gęsiny.
Warzywa
Północne smaki poczujesz w Nordowim Môlu
Podstawą kuchni kaszubskiej są bulwé (ziemniaki). Znajdzie się w prawie każdym daniu i pod wieloma postaciami pieczone, gotowane w mundurkach i obrane. Dodawano je do zup, robiono z nich szare kluski, kopytka i dodawano do wypiekania chleba. Robiono z nich plince placki ziemniaczane. W każdym przydomowych ogródku uprawiano też brukiew, marchew, pietruszkę, buraki, dynię, kapustę, ogórki. Robiono z nich kwaszone gurczi i kapustę. Specjałem są też pikle i dynia w occie.
Poznaj >>> Kaszubskie Zabory, szlakiem Anny Łajming
Grzyby i owoce leśne
Najczęściej spotykane grzyby w kuchni kaszubskiej to borowiki, rydze, kurki, maślaki i kanie. Stosuje się je na wszelkie sposoby suszone, gotowane, smażone i zaprawiane. Prawdziwym rarytasem były rydze podawane z wędzonką i smażone na smalcu. Dodaje się je do mięs zup i sosów. Do lasu chodzono też na borówki, jagody, jeżyny i poziomki. Wyrabiano z nich gęstą marmoladę, którą smarowano pajdę chleba.
Będąc na Kaszubach, koniecznie skosztuj zasmażanych ziemniaków z maślanką, frykasów, chleba ze smalcem, bulwe ze slédzoma, ruchanki, sznekę z glancem, a jeżeli jesteś bardziej odważny czerninę.