Kaszubi tajemniczy naród północy, kim tak naprawdę są? Polakami, Niemcami, czy tylko i wyłącznie Kaszubami? Odpowiedź jest bardzo złożona. Ponieważ choć nie każdy to rozumie na świecie, żyją kaszubscy Polacy, kaszubscy Niemcy i zwyczajnie Kaszubi. Naród pogranicza, gdzie przenikały się przez tysiąclecia różne narodowości, mimo to Kaszubi zachowali swoje zwyczaje tradycje i język. Nadal krąży wiele krzywdzących mitów na temat Kaszub i Kaszubów, które wynikają, jak zawsze z niewiedzy, dlatego postaram się obalić kilka z nich. Poznaj 5 mitów na temat Kaszub i Kaszubów.
1. Kaszubi są wredni, uparci i mają czarne podniebienie
Jeżeli przyjedziesz na Kaszuby i rozmowę z rodowitym Kaszubem rozpoczniesz od tego krzywdzącego stereotypu, to możesz być pewien, że masz przechlapane. Na dzień dobry nie obraża się gospodarzy, nie znając kontekstu tego wyrażenia.
Skąd wziął się ten stereotyp? Otóż za czasów zaborów, Prusacy porównywali Kaszubów do podległych im wyszczekanych psów, a psy mają czarne podniebienie. Kolejna anegdota głosi, że Kaszubi mają czarne podniebienie od zażywanej tabaki, a jeszcze inne, że są zwyczajnie wredni.
Kaszubi, ze mną włącznie, nie mają czarnego podniebienia i nie są bardziej wredni od przeciętnego człowieka. Jak to w życiu, każdy jakiś jest i każdy z nas potrafi być bardziej lub mniej wredny. Pamiętajmy o tym, że Kaszubów ukształtowała trudna historia ludzi pogranicza o czy już wcześniej pisałam w moim pierwszym wpisie O Kaszubach i Kaszëbach, słów kilka.
2. Kaszubski to jakaś zniemczona gwara
Kolejny mit jakich mało, kaszubski to etno-język, który powstał za czasów pradawnych Słowian i ma swoją pisownię. Status prawny kaszubskiego w Polsce reguluje ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r., definiując go jako język regionalny. Zgodnie z nią istnieje możliwość używania go przed organami gminy, obok języka polskiego.
Obecnie w Polsce kaszubski jest prowadzony w ok. 400 szkołach. Istnieje też możliwość zdawania z niego egzaminu maturalnego. W języku kaszubskim wydawane są książki i czasopisma, emitowane są regionalne programy, jest też odprawiana w tym języku msza święta w kościołach.
3. Kaszub to prosty chłop w niebieskim żupanie
Tutaj ponownie kłania się totalny brak znajomości historii Pomorza. Nie ma w tym nic dziwnego, bo od lat podstawowy program nauczania w szkołach wymazał historię tych terenów ogromną białą gumką. Uczymy się tylko o losach i dziejach pradawnych Słowian oraz bohaterów z Polski centralnej. Zaś dzieje Kaszubów przekazywane były tylko słownie przez pokolenia.
Kaszubi byli szlachcicami, książętami, wybitnymi naukowcami, biskupami, aktorami, muzykami, politykami. Na dowód tego przytoczę nazwiska kilku wybitnych Kaszubów: Józef Wybicki, Florian Ceynowa, Hieronim Derdowski, Aleksander Majkowski, Antonii Abraham, ks. płk Józef Wrycza, Gunter Grass, Donald Tusk, Maciej Miecznikowski, Natalia Szroeder, Danuta Stenka, Andrzej Wroński itd….
4. Kaszubska tabaka to narkotyki
Zażywanie tabaki to jeden z najsłynniejszych kaszubskich zwyczajów. Według szacunków ten zmielony tytoń stosuje ponad 100 tysięcy mieszkańców Kaszub.
Tabakę Kaszubi z namaszczeniem wsypują do tabakierki zrobionej z rogu i zawsze noszą przy sobie. Przed zażyciem mówią „Chcemë le so zażec”, sypią szczyptę na rękę (między kciuk i wskazujący palec) i mocno pociągają nosem. Owszem to nałóg, ale na Kaszubach ma znaczenie znacznie głębsze: jest elementem regionalnej kultury, gestem towarzyskim i przede wszystkim wielowiekową tradycją.
Zażywanie tabaki wiąże się także z inną kaszubską tradycją – rogarstwem. Czyli tworzeniem tabakier z rogów bydlęcych Jest to rzemiosło niezwykle trudne, pracochłonne i niestety wymierające. Dziś warsztaty rogarskie można jeszcze odwiedzić w Sierakowicach, Gnieżdżewie, Głodnicy czy Brodnicy Dolnej, a wystawę tabakier w Chmielnie.
5. Trójmiasto to nie są Kaszuby
Moje ulubione stwierdzenie, Trójmiasto historycznie to Pomorze, a część tego regionu to Kaszuby. W skład Trójmiasta wchodzą liczne kaszubskie wioski. Czy się to komuś podoba, czy nie, biegu historii nie zmienimy.
Obecnie język kaszubski bardzo trudno usłyszeć na trójmiejskich ulicach. To domena dużych miast, nie zmienia to faktu, że ludność autochtoniczna, choć w mniejszości, tutaj nadal jest.
,,Kaszubi to nie tylko rolni chłopi mieszkający na wsi, wciągających tabakę i zaciągających po kaszubsku. To również wybitni profesorowie, poeci, aktorzy, wokaliści, politycy i biznesmeni. Nie zawsze władający biegle kaszubską mową, ale pamiętający o swoich korzeniach.”
Trójmiasto jest kaszubskie. Już na początki XX wieku działacze kaszubscy udowodnili, że Gdańsk jest historyczną stolicą Kaszubów. Tutaj tworzyły się zręby tożsamości, która dziś znajduje swoje korzenie w książęcym rodzie Subisławiców. Nawet przedwojenni gdańszczanie wiedzieli, że ich miasto jest częścią regionu Kaszub.
Więcej informacji na ten temat znajdziecie w moim wpisie Czy Trójmiasto to Kaszuby?
Tak wygląda w mojej ocenie 5 mitów na temat Kaszub i Kaszubów.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat Kaszub? Zapraszam na bloga i moje media społecznościowe. Obserwuj mnie. A może masz ochotę wesprzeć moją działalność? To postaw mi wirtualną kawę.